Kun je wel vertrouwen?
Dit artikel is rond 2008 geschreven. Dat merk je ook aan de inleiding. Geschreven voor het blad van de studentenvereniging Vis Vitalis. De inhoud is nog altijd actueel.
KUN JE WEL VERTROUWEN?
De wereld staat op zijn kop. Enorme sommen geld vervluchtigen. Als je naar de beurzen keek zag je een jaar geleden dat bepaalde banken en bedrijven een geweldige waarde hadden. Het is op het moment dat ik dit schrijf al zo dat er 2000 miljard van de waarde weg is. Veel mensen hadden hun vertrouwen op die waarde gezet. Die zijn nu veel geld kwijt. Soms doordat het op een IJslandse bank stond. Of je ziet ineens dat je beleggingshypotheek nu nog maar de helft waard is dan een jaar geleden. Mensen zijn bang voor een recessie. Dat maakt ongerust en bang. Waarop kun je in deze wereld nog bouwen en vertrouwen. Als zelfs de banken geen rots in de branding meer zijn?
Vertrouwen kan ook heel moeilijk op te brengen zijn vanwege heel grote teleurstellingen met mensen in het verleden. Hoe kan ik God als Vader vertrouwen als mijn eigen vader niet te vertrouwen is? Als eigen vader jou misschien wel misbruikt heeft. Zou je dan niet eerder sceptisch in deze wereld staan? Ik zoek het zelf wel uit. Maar ook dan kom je er achter dat je jezelf nogal eens tegenvalt. Je stelt jezelf teleur. Moeten we dan maar op een onverschillige manier door leven? Ik zie wel wat ik er van maak? Kan ik wel vertrouwen hebben? Kan ik dus wel rust in mijn leven hebben?
Eigenlijk teveel vragen voor een artikel van 3 bladzijden. Maar we gaan het proberen.
Vertrouwen wat is dat eigenlijk?
Je ziet in het woord vertrouwen het woord trouw. Het woord trouw wijst op verbondenheid. Je bent met iets of iemand verbonden waarop je bouwt. Je verwacht door dat iets of door die persoon niet teleurgesteld te worden. Je hebt er vertrouwen in.
Je hebt namelijk om iets te doen dat bepaalde instrument of die bepaalde persoon nodig om wat jij wilt voor elkaar te krijgen.
Een heel eenvoudig voorbeeld. Je bent aan het klussen. Je wilt in je badkamer nieuwe tegels aan de muur. Je vertrouwt jezelf op dat punt niet. Je denkt dat het dan erg lang gaat duren en ook niet echt netjes wordt. Je kent wel een vriend die dat goed kan. Je vraagt hem. Je vertrouwt dat werk aan hem toe. Je bent er van overtuigd dat hij dat werk trouw kan doen en daarom vertrouw je hem op dat punt.
Vertrouwen beschaamd
Als je naar het begin van de Bijbel kijkt, zie je hoe God ons in een vertrouwensrelatie gemaakt heeft. Hij gaat met ons als mensen een heel bijzondere relatie aan. Een heel innige. Wij zijn de enige schepselen in wie de HERE Zijn eigen adem geblazen heeft. Zo kwamen wij tot leven. Wij als mensen zijn de enige die door de HERE als Zijn kinderen geschapen heeft. Tussen God en mens was er een bijzondere vertrouwensrelatie geschapen. Een vertrouwen dat de HERE versterkte door persoonlijk naar Adam en Eva toe te komen en met ze te praten. Er was vertrouwelijk persoonlijk contact tussen God en mens. Gods trouw en liefde was daarvan de basis.
Dat gaat mis als de mens tegen Gods woorden in eet van de boom van kennis van goed en kwaad. Je ziet dan dat de enige die in alles te vertrouwen is door de mens ingeruild wordt voor de duivel. De duivel is Gods tegenbeeld. Hij is in niets te vertrouwen. Die breuk met God zorgt er ook voor dat het onderlinge vertrouwen tussen de mensen verdwijnt. Je ziet dat als Adam en Eva ontdekken dat ze naakt zijn. Ze beginnen zich te schamen omdat ze zich niet meer volledig veilig bij elkaar voelen. Je ziet de schade in het onderlinge vertrouwen ook daarin dat Adam in Genesis 3 Eva begint te verwijten. Er komt ook haat. Kain slaat Abel dood.
Het gebrek aan vertrouwen werkt niet alleen in de onderlinge verhoudingen van mensen door. Doordat de mens de HERE niet bleef vertrouwen kwam er als straf op de zonde ook de verstoring van de verhouding tussen mens en dier. Waar de mens voor de zondeval alle dieren vertrouwen, verdween dat na de zondeval. Voor de zondeval was er vrede met alle dieren. Zonder angst kon Adam alle dieren naar zich toe laten komen en ze namen geven. Na de zondeval worden bepaalde dieren gevaarlijk voor de mens. Moet hij oppassen voor roofdieren. Dat vertrouwen zal op de nieuwe aarde weer volledig hersteld zijn. Een voorproefje daarvan zie je bij de Here Jezus in de woestijn. Zie Marcus 1:13. Op de nieuwe aarde is er weer die volledige vrede tussen mens en natuur. Zie o.a. Jes 11:6-10
De mens kan na de zondeval ook veel minder vertrouwen op de vruchtbaarheid van de grond. Hij moet met zweet en moeite zijn werk doen en heel veel moeite doen om een goede oogst te krijgen. Dat zijn allemaal gevolgen van het vertrouwen dat wij als mensen beschaamd hebben. We hebben onszelf benadeeld door niet in alles op God te vertrouwen.
Is vertrouwen nog mogelijk?
Ik ga hier enkele mogelijkheden na waarin je misschien nog vertrouwen zou kunnen hebben.
In jezelf. Is het mogelijk om te varen op je eigen kompas in deze wereld. Dan
Ik dan echt je eigen kompas. Niet iets buiten jezelf. Maar echt je eigen gevoel, je eigen verstand, je eigen wil. Wij willen graag dat het zo is. Je vindt dan ook allerlei gedachten en filosofieën die in deze richting gaan. Het voelt natuurlijk ook niet goed om te zeggen dat je niet op jezelf kunt vertrouwen. Toch is juist dat een van de kernen van het christelijke geloof. Je kunt niet op jezelf bouwen. Dan bouw je je levenshuis op het zand. Dan bouw je jouw oordeel op de onbetrouwbare mens die je ook zelf bent. Wij zijn als mensen door de zonden echt helemaal aangetast. Vertrouwen op jezelf en ook op het menselijke als geheel zal veel teleurstelling geven. Het bouwen van de mens aan een soort paradijs zal altijd stuklopen op eigen onmacht en onderling wantrouwen. Dat zie je nu ook bij de kredietbubbel. Wij als mensen proberen al meer welvaart en welvaart te scheppen. Al meer welvaart moet ons een soort paradijs geven en ook dat houdt geen stand.
In je medemens. Daarvan heb ik net natuurlijk ook al iets gezegd. Je
medemens is net als jezelf totaal aangetast door de zonde en de gevolgen ervan. Of je het nu wil toegeven of niet. Maar er is wel iets anders dat hier gezegd moet worden. Betekent het niet vertrouwen op jezelf en op je medemens dat je jezelf en je medemens dan moet haten of links moet laten liggen? Nee, zo is het niet. We worden door Christus juist opgeroepen om zelfs onze vijanden lief te hebben. De kern van Gods wil voor ons leven is dat we Hem liefhebben en onze naaste. We worden juist als christenen opgeroepen om met alle mensen in vrede te leven. Een christen is dus geen mensenhater. Een christen is geen solist die eigenlijk met niemand anders te maken wil hebben. Een christen is iemand die juist de ander zoekt. Die met anderen wil samenleven. Die ook vertrouwen wil geven. Zonder om zijn uiteindelijke vertrouwen in zichzelf of in de medemens te leggen. Een kind van God wil zichzelf en ook de medemens en ook wat mensen denken en zeggen toetsen aan wat God zegt. Omdat Hij de enige is die echt te vertrouwen is.
Dat geldt ook voor jezelf. Christus roept ons op om onszelf te verloochenen. Dat betekent niet dat jij er als mens niet mag zijn. Het betekent wel dat je niet op jezelf bouwt en vertrouwt. Jezelf verloochenen betekent o.a. dat je niet in dienst van jezelf wilt staan maar in dienst van Christus. Hier is zondag 1 heel belangrijk: “Ik ben niet het eigendom van mijzelf maar van mijn trouwe Heiland Jezus Christus.” Je vertrouwt niet je eigen gevoel en verstand als het erom gaat hoe je je leven hebt in te richten. Je wilt je laten vormen door wat God je leert en daardoor door de Heilige Geest.
Vertrouwen op de enige die te vertrouwen is
De HERE heeft zich ook na de zondeval aan mensen verbonden. Hij sluit Zijn verbond met een deel van de mensen. Hij laat dan zien dat je op Hem aankunt. Wat Hij belooft dat doet Hij ook. Dat maakt Hij ook waar. Je ziet dat het duidelijkst in de komst van Christus. De Verlosser die God al duizenden jaren daarvoor beloofd heeft. Juist in Zijn komst, in wat Hij gedaan heeft, zie je dat God al Zijn beloften houdt en uitvoert. Wat daarover gezegd wordt in de Bijbel, komt bij elkaar in 2 Korinthe 1: “Zo waar God trouw is, wanneer ik ja tegen u zeg bedoel ik ook ja, niet nee. De Zoon van God, Jezus Christus, die wij, Silvanus, Timotheus en ik, aan u verkondigd hebben, was immers ook niet iemand die ja zei en nee bedoelde. Hij belichaamt het ja. In Hem worden alle beloften van God ingelost; en daarom is het ook door hem dat we amen zeggen, tot Gods eer.” Vs 18-20
God is trouw. Nu kan het zo zijn dat iemand van goede wil is maar dingen gewoon niet voor elkaar kan krijgen. Dan wordt je vertrouwen in die ander beschaamd door zijn onmacht. Door zijn niet kunnen. Ook daarin is de HERE de grote uitzondering. Hij is de enige God. Hij staat als de Schepper boven de schepping. Zijn mogelijkheden als de enige God gaan verder dan alle mogelijkheden samen die er in de schepping liggen. Gods almacht is een kunnen dat boven alle scheppingsmogelijkheden samen uitgaat.
Daarbij komt dat de enige die echt van zichzelf helemaal goed is, ook in moreel opzicht helemaal af is de HERE is. Hij heeft het volledige overzicht, Hij is de enige die meer kan dan wij zelfs maar kunnen bedenken. Hij is het ook die nooit iets wil of doet wat niet goed is! De Here Jezus als de Zoon van God wist dat als geen ander. Juist daarom horen we Hem in de hof van Getsemane als het lijden voor ons onbetrouwbare mensen Hem zo zwaar valt, zeggen: “Vader, als het mogelijk is, laat deze beker aan Mij voorbijgaan! Maar laat niet gebeuren zoals Ik het wil, maar zoals U het wilt.” Matt 26:39
Christus is onze Verlosser maar ook het grote voorbeeld voor ons als het op vertrouwen op God gaat.
Hij gaat ons daarin ook voor als je zoekt naar woorden waarop je je leven kunt bouwen. Woorden die je echte de goede weg wijzen. Woorden die je de werkelijkheid laten zien. Dan zie je hoe Christus bouwt op het Woord van God. Hoe Hij bouwt op de Bijbel. Ik zou daarvan heel veel voorbeelden kunnen geven. Ik geef er een. Als de Here Jezus met Zijn werk als Verlosser openlijk begint, komt de duivel naar hem toe. Hij wil Jezus ertoe brengen om voor hem te kiezen. Als de duivel dan met zijn verleidelijke woorden komt, zie je hoe de Here Jezus bouwt op wat Zijn Vader in de Bijbel zegt. Steeds weer beantwoord Hij de duivel met wat God in de Bijbel gezegd heeft. Zie Matt 4:1-11
Vertrouwen leer je bij God. Vertrouwen kun je alleen volledig op God. Leren wie God is en wat de werkelijkheid is en wat de goede weg door het leven is, leer je als je de Bijbel als het Woord van God leest. Als je die woorden tot je neemt als woorden die door en door te vertrouwen zijn. Dan bouw je jouw levenshuis, jouw toekomst, ook je bezig zijn met wetenschap op de rots.
Ik sluit af met een gedeelte uit Psalm 12: “Grijp in HEER! Niemand is nog trouw, geen mens spreekt nog waarheid. Ze beliegen elkaar allemaal, vals en verraderlijk is hun woord. … De woorden van de HEER zijn zuiver als zilver, gesmolten in de smeltkuil, gelouterd tot zevenmaal toe.” Vs 2,3… 7.