Preek over Lukas 1:59-63 De voorloper van Christus krijgt de naam Johannes 27 november 2016
ORDE VAN DIENST
Votum
Vrede/zegengroet
Psalm 42:1,5 (kinderen vers 1)
Gezang 1:1
Lezing van de wet (Deuteronomium 5)
Gezang 1:13
Gebed
Schriftlezing: Lukas 1:57-66
Lukas 3:1-20
Psalm 86:1,2,6,7
Lezing van de tekst: Lukas 1:59-63
Verkondiging van het evangelie
Psalm 116:3,4,6
Dankgebed
Collecte
Psalm 145:3,5
Zegen
Broeders en zusters, jongens en meisjes, geliefde gemeente van onze here Jezus Christus
Namen kunnen voor ons belangrijk zijn. Als dat zo is dan is dat eigenlijk altijd om wie de mensen die die naam dragen zijn. Een naam wijst ons op een bepaald iemand. Dat roept bij ons vaak bepaalde gevoelens op. Bij de en naam zijn dat warme gevoelens terwijl bij de andere naam je misschien wel kil wordt van binnen. Bepaalde namen kunnen er in levens van mensen zelfs voor zorgen dat ze ineens verkrampen en bang worden. Het gaat dan altijd weer om de persoon die achter die naam zit. Het kan zelfs zo zi jn dat twee mensen precies dezelfde voor en achternaam hebben en je bij de een warme gevoelens hebt en bij de ander zeker niet. Een naam van iemand zegt niet alles. Heel vaak hebben we ook zelf een doopnaam waarvan we de betekenis niet kennen. Of uit de nieuwsgierigheid later eens opzoeken. Dan zijn er ook onder ons die vernoemd zijn. Als je er belangstelling voor hebt kun je via je stamboom een heel eind teruggaan om te kijken waar je naam vandaan komt. Het is dan de band aan je voorgeslacht die uit je naam spreekt.
Over het algemeen zijn namen bij ons niet zo belangrijk. Het gaat er vaak om dat een naam in onze oren goed klinkt. In Lukas 1 komen we nogal wat namen tegen. Ook als we denken aan de geboorte van Johannes de Doper. Dat deze man van zijn vader en moeder de naam Johannes kreeg was niet erg logisch. Eigenlijk heel onverwacht. Deze naam Johannes had geen enkele verbinding met de familie waar hij uit voortkwam. Dan zijn er ook nog de namen van zijn ouders: Zacharias en Elisabeth. Het bijzondere van de naam van Johannes is ook nog eens dat een engel namens de HERE deze naam aan Zacharias had voorgeschreven. Johannes moet de voorloper van de beloofde Verlosser worden. Ook bij Hem zie je dat bijzondere dat de hemel zijn naam voorschrijft aan Zijn ouders op aarde. Ze hebben in het geval van Johannes en Jezus niet de vrije keus. Zo wordt onze aandacht door de Heilige Geest op de namen gericht van de mensen die in onze tekst voorkomen. Dat altijd weer in verband met de Here Jezus. Zijn naam is de naam die overal boven uitstijgt in de schepping. Zijn naam hangt vor verwachting ook over onze tekst in de verwachting van de geboorte en het optreden van Jezus de zoon van Jozef die de Zoon van God is geboren uit de maagd Maria. Het is goed om met de aandacht ook gericht op deze namen onze tekst te lezen en te zien wat Gods boodschap voor ons vandaag is.
Ik verkondig jullie het evangelie van Jezus Christus onder het volgende thema:
DE VOORLOPER VAN CHRISTUS KRIJGT DE NAAM JOHANNES
1. Anders dan verwacht
2. Volgens Gods plan
1. Anders dan verwacht
De oudere Elisabet waarvan iedereen vanuit de praktijk zei dat ze onvruchtbaar was, is in verwachting. De negen maanden zijn voorbij. De dag van de geboorte van het kind met een bijzondere opdracht van God is aangebroken. Het jongetje wordt geboren. Alles wijst er op dat het allemaal goed gegaan is met moeder en kind. De HERE maakt rond de geboorte van Christus duidelijk dat Hij op een bijzondere manier werkt. Hij trekt daarmee de aandacht. Hij zorgt er zo voor dat ook rond Johannes er de verhalen zijn die doorverteld worden. Zodat de mensen in de omgeving op dit kind ook als het verder opgroeit gaan letten. We lezen dan ook in vers 65,66: “En over allen, die in hun nabijheid woonden, kwam vrees, en in het gehele bergland van Judea werden al deze dingen besproken. En allen die het hoorden, namen het ter harte en zeiden: Wat zal er van dit kind worden? Want de hand des Heren was met hem.”
Een deel van de bijzondere dingen die gebeuren lezen we in onze tekst. Het eerste wat we daar lezen is heel gewoon in die tijd onder Gods volk. Is dat je ziet dat Zacharias en Elisabet gelovige mensen zijn die echt volgens de wil van God willen leven. het is de achtste dag en daarom ook de dag om de pasgeboren jongen te besnijden. Om hem het teken van Gods verbond te geven. Zo had de HERE het vanaf Abraham voorgeschreven onder Zijn volk. Om zo te laten zien dat Hij de gelovigen en hun kinderen met Zijn Woord, met Zijn beloften omringt en zo bij Zijn volk en bij ieder van Zijn volk persoonlijk wil zijn. Leven in het verbond is leven met de HERE en daarom echt leven.
Het is duidelijk dat in de tijd van Zacharias en Elisabet in hun omgeving het gebruik was dat de dag van de besnijdenis ook de dag was dat officieel de naam van de jongen bekend werd. De aanwezigen dringen er op deze dag op aan dat deze jongen de naam Zacharias krijgt. Net als zijn vader.
Het is maar de vraag of dit wijst op het gebruik van vernoemen. Als je naar de geslachtregisters kijkt zie je daarin heel verschillende namen en niet een echt vernoemen. Het is wel duidelijk dat de omstanders, de vrienden en de kennissen er op aandringen dat dit kind de naam Zacharias krijgt. Hoe het toen ook precies de gewoonte in die omgeving was duidelijk is dat dit jongetje dat besneden wordt geen naam krijgt die aan zijn vader of aan anderen in de familielijn herinnert. Dat is voor de mensen daar en toen een verrassing. Ze hadden het anders verwacht.
Ze hadden ergens in de naam een verbinding met iemand in het voorgeslacht verwacht. Het is opvallend dat we vanuit joodse bronnen lezen dat toen het vernoemen erg opkwam dit duidelijk veroordeeld werd. We lezen in een van de Joodse bronnen van ruim 100 jaar na Christus dit: “Onze vaderen kenden hun geslachtregister. Ze kozen daarom namen die met een bepaalde gebeurtenis in het leven van de ouders of het kind verband hielden. Maar wij weten niet meer van de binding van vorige geslachten en stellen ons daarom tevreden met de naam van onze vader.” Rabbi Jose
We zien in onze tekst juist dat de HERE alle aandacht op de naam richt. Hij is het die door de engel Gabriël tegen Zacharias heeft verteld welke naam deze jongen moet krijgen. De naamgeving heeft vanuit de hemel plaatsgevonden. Zacharias en Elisabet willen gehoorzaam doen wat de HERE hen opgedragen heeft. De opdracht die deze jongen krijgt komt niet vanuit de mensen, niet vanuit de aarde maar van de HERE in de hemel zelf. Het is geen algemene opdracht maar een heel speciale met Gods werk van verlossing op aarde. De naam die hij krijgt laat zien wat het doel van zijn werk zal zijn.
Zacharias en Elisabeth maken allebei duidelijk dat de naam van hun zoon Johannes moet zijn. Vader Zacharias kan nog niet praten maar toch moet hij uiteindelijk zeggen hoe het zit. Hij schrijft dan op zijn leitje het antwoord. In het Grieks zie dat vader Zacharias hier sterk bij betrokken is en met heel grote nadruk schrijft dat dit jongetje Johannes moet heten. Juist doordat hij de naam Johannes als eerste opschrijft betekent dat in het Grieks dat het met grote nadruk gezegd wordt. Zo is het niet anders. Johannes is zijn naam! Let er ook op dat Zacharias zegt dat Johannes zijn naam is. Het is niet zo dat hij vandaag die naam gaat krijgen. Nee, hij heeft die naam al gekregen! De HERE in de hemel heeft hem deze naam gegeven!
De naam die de HERE aan dit kleine jongetje geeft, heeft een heel duidelijk betekenis: “De HERE is genadig”. Het zoontje van Zacharias en Elisabeth krijgt een taak van God waarin Hij juist de betekenis van zijn naam moet uitdragen: “De HERE is genadig”. Voor veel mensen die de Bijbel goed kennen is dat eigenlijk vreemd. Is het wel zo dat deze Johannes later in zijn leven als de voorloper van de beloofde Verlosser heeft uitgedragen dat de HERE genadig is? Was hij niet veel meer een sombere boeteprediker? We hebben in Lukas 3 gelezen wat Johannes tijdens zijn optreden als de voorloper van Christus gedaan en gezegd heeft. Ik haal een paar verzen aan:
“Hij zei tegen de menigte die uitliep om door hem gedoopt te worden: Adderengebroed, wie heeft u laten weten dat u moet vluchten voor de komende toorn? Breng dan vruchten voort in overeenstemming met de bekering, en begin niet bij uzelf te zeggen: Wij hebben Abraham als vader; want ik zeg u dat God zelfs uit deze stenen voor Abraham kinderen kan verwekken. De bijl ligt zelfs al aan de wortel van de bomen; elke boom dan die geen goede vrucht voortbrengt, wordt omgehakt en in het vuur geworpen. En de menigte vroeg hem: Wat moeten wij dan doen?” vs 7-10 HSV
“Ik doop u met water, doch Hij komt, die sterker is dan ik, wiens schoenriem ik niet waardig ben los te maken; die zal u dopen met de heilige Geest en met vuur. 17 De wan is in zijn hand om zijn dorsvloer geheel te zuiveren en het graan in zijn schuur bijeen te brengen, maar het kaf zal Hij verbranden met onuitblusbaar vuur.” Vs 16,17
Als je deze dingen leest dan zou je zeggen dat deze man niet erg laat zien dat de HERE genadig is. Hij lijkt veel meer iemand die God als de grote Rechter en de heilig oordelende God laat zien. Wat moet je daar nu mee? Is Johannes dan later ontrouw aan zijn roeping geworden? Moeten we ons dan maar niet zoveel van Johannes aantrekken? Je gaat zo denken, voelen en redeneren als je niet meer echt ziet wat Gods genade is! Is genade iets waardoor de HERE als een of andere slappe goeierd bijna alles door de vingers ziet. Zo willen veel mensen het in onze tijd wel. Dat zou het evangelie zijn. Laat ik het maar eerlijk en rechtuit zeggen; dan weet je niet wat genade is. Dan ken je de HERE niet! Dan ken je Hem niet die liefde is! Want dat God een en al liefde is betekent dat Hij de zonde haat en veroordeelt. Ik denk nu ook aan die heel bekende woorden van de Here Jezus zelf in Johannes 3: “En gelijk Mozes de slang in de woestijn verhoogd heeft, zó moet ook de Zoon des mensen verhoogd worden, opdat een ieder, die gelooft, in Hem eeuwig leven hebbe. Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe. Want God heeft zijn Zoon niet in de wereld gezonden, opdat Hij de wereld veroordele, maar opdat de wereld door Hem behouden worde. Wie in Hem gelooft, wordt niet veroordeeld; wie niet gelooft, is reeds veroordeeld, omdat hij niet heeft geloofd in de naam van de eniggeboren Zoon van God.” Joh 3:14-18
Wat is genade? Genade is dat de HERE wie tot Christus vlucht en met Hem wil leven om het offer van Christus zijn of haar schuld vergeeft. Dat is niet dat de HERE zegt dat jij en ik niet schuldig zijn. Het is niet dat we maar aan de zonden in ons leven voorbij kunnen leven want de HERE tilt daar niet zo zwaar aan. Baarlijke nonsens! De HERE tilt er zo zwaar aan dat Zijn eigen Zoon de straf tot het bittere einde helemaal voor mij moet dragen! Johannes zal het later dan van de Here Jezus zeggen als Hij naar Hem wijst: “Zie, het Lam van God dat de zonde van de wereld wegneemt”. Joh 1:29
Genade is dat een schuldig mens zonder je eigen verdienste vergeving van schuld krijgt en niet dat die zonde en schuld de HERE niet zou interesseren. Je ziet in het optreden van de jongen die de naam Johannes krijgt dan ook dat juist door de waarschuwingen, door het vermaan, door het oproepen tot bekering heel concreet in je leven het evangelie van Gods genade gebracht wordt. Je leest dat zo duidelijk en mooi in Lukas 3:18. We lezen dat de Geest daar van deze Johannes zegt: “Met nog vele andere vermaningen bracht hij aan het volk het evangelie.”
Anders dan mensen in onze tijd vaak verwachten en vooral willen komt het evangelie, komt Gods genade ook tot ons door vermaan! Door waarschuwingen. Dat zijn niet de waarschuwingen waarin wij het altijd beter weten en ons beter voelen dan anderen. Dat zijn de vermaningen waarin we elkaar in liefde aanspreken niet op onze meningen en gevoelens maar op het Woord van God, op het evangelie. Want dat ik bepaalde dingen voel en denk is helemaal niet zo belangrijk en interessant. Het vermaan en de waarschuwing en de aansporing die duidelijk vanuit het evangelie komt en die ook echt daaru8it komt is verkondiging van het evangelie. Dan komt de goede boodschap tot ons om ons tot Christus te keren en af te keren van wat in ons leven tegen het evangelie is. Zo mag Johannes de mensen voorbereiden op de komst van Christus die niet lang na hem geboren wordt volgens Gods plan. Op dat plan van God letten we in de tweede plaats.
2. Volgens Gods plan
Johannes is zijn naam. Niet anders. Iedereen kan op zijn kop gaan staan en nog zo redeneren maar dat is en blijft zijn naam. Het is de HERE die volgens zijn plan deze naam heeft voorgeschreven. De namen die we in onze tekst en daarom heen tegen komen zijn namen die spreken. Die de HERE gebruikt om duidelijk te maken dat Hij volgens Zijn plan werkt. Dat we daarop aan kunnen. Dat zie je als je er op let dat Johannes geboren is in het gezin van Zacharias en Elisabet en dat Hij de voorloper, de heraut van de Here Jezus is.
Het is vader Zacharias die in de tempel krijgt te horen dat hij de vader van de voorloper van de beloofde Verlosser zal zijn. Wat betekent de naam Zacharias? De betekenis is dat de HERE die gedachtig is aan wat Hij gezegd, belooft heeft. De HERE herinnert zich wat Hij gezegd heeft. Een prachtige naam als je denkt dat Hij de vader wordt van de voorloper van de Verlosser. Het is namelijk de HERE zelf die belooft heeft op meerdere plaatsen dat die voorloper die zal aankondigen dat de Christus komt er zal komen. We hebben die belofte ook in Lukas 3 gelezen waar dan Jesaja 40 wordt aangehaald: “gelijk geschreven staat in het boek der woorden van de profeet Jesaja:
De stem van een, die roept in de woestijn: Bereidt de weg des Heren, maakt recht zijn paden. Alle kloof zal gevuld worden en alle berg en heuvel zal geslecht worden, en de krommingen zullen recht en de oneffen wegen vlak worden, en alle vlees zal het heil Gods zien.”
Dat is zo geweldig om te weten dat de HERE aan alles denkt wat Hij gezegd heeft! Hij is niet iemand die dingen vergeet, Hij is niet iemand voor wie dingen teveel worden. De HERE heeft nooit een burn-out waardoor Hij dingen moet laten of vergeten is en daarom niet doet wat Hij eerder beloofd heeft. De HERE denkt aan Zijn verbond. Hoe vaak lees je het niet in de Bijbel dat de HERE Zijn verbond gedenkt ter wille van hen aan wie Hij beloofd heeft om de Verlosser te sturen ondanks de zonden van Zijn volk op dat moment. Wat is het geestelijk donker in de tijd dat Johannes en de Here Jezus geboren worden en toch komen ze volgens Gods plan. Als we naar onszelf kijken, moeten we heel echt zeggen dat wij het op geen enkele manier verdiend hebben dat de Verlosser naar de wereld is gekomen. Dat is alleen te danken en dan ook alleen aan Gods genade! Dat is alleen te danken aan de trouw van God aan Zijn belofte! Daarvan spreekt die andere naam rond Johannes. De naam van moeder Elisabet. Want wat betekent die naam?
Die naam betekent letter: De HERE is een eed. Dat betekent dat de HERE altijd maar dan ook altijd Zijn Woord houdt! Nooit is het zo dat Hij zegt; ik heb dat wel gezegd of belooft maar Ik heb er nog eens over nagedacht en Ik doe het toch maar niet. Jij en ik, wij hoeven nooit te twijfelen aan Zijn Woord. Het is vast en zeker voor nu en altijd. Je kunt op de HERE aan! Voor 100%. Dat betekent dat als je eigenlijk volgens je eigen wil wil leven, als je Gods wil op verschillende punten in je leven bewust naast je neerlegt je onder het oordeel van God stelt. Dat je dan zelf de toegang tot het avondmaal volgende week zelf sluit. Dan zou gaan aan het avondmaal voor jou alleen maar een zwaarder oordeel betekenen. Toch mag dat een week voor het avondmaal in jouw leven nooit de eindconclusie wezen! Als dit nu jouw eindconclusie is dan zeg je dat je niet bereid bent om je te bekeren, niet bereid bent om met de zonden in je leven te breken, niet bereid bent om eerlijk om vergeving te vragen. De HERE roept je dan nu op om dat juist wel te doen want Hij is in Zijn genade voor 100% trouw. Hij houdt zich voor 100% aan Zijn belofte dat wie tot Christus vlucht met berouw over eigen zonden vergeving ontvangt en een open gang naar het Avondmaal. De HERE is trouw. Hij heeft bij zichzelf gezworen en daarom heeft Hij Johannes en de Here jezus gegeven.
Dan komen we bij die ene Naam die alle andere namen te boven gaat. Die ene waarop het leven van Zacharias en Elisabet, waarop het leven van Johannes als de voorloper gericht was. Die ene die in Bethlehem geboren is en waarvan de Vader in de hemel zowel aan Maria als Jozef vertelt heeft dat hij Jezus moest heten. Naar Hem moet Johannes in zijn leven gaan verwijzen. Wij leven in de tijd dat Johannes en de Here Jezus hun werk volgens Gods plan gedaan hebben. Het komt er voor ons op aan dat ons leven niet als voorloper maar als kind van God naar Christus verwijst. Dat mensen aan jou en mij kunnen horen, zien en merken dat die ene naam boven ons leven staat. Die ene naam van Jezus! De enige Verlosser en Here die jou en mij kan verlossen tot een leven dat in een woord voor eeuwig geweldig is. De naam Jezus betekent: De HERE verlost. In Christus is God zelf naar de wereld gekomen om te redden een ieder die gelooft. Om zondaren te redden zoals jij en ik. Wanneer de HERE zegt dat Jezus Christus daarvoor naar de wereld gekomen is dan is het zo! Dan geeft Hij je bij twijfel zelfs nog dat stukje brood in handen en in je mond en zelfs die slok wijn bij het avondmaal. Als je geen belijdenis hebt gedaan laat de HERE jou dat zien. Hij zegt komt tot Christus, kom tot Jezus de Verlosser dan ben je gered. Leef met hem als je Here dan kom je tot je doel, dan kom je tot het lam van God die Johannes tijdens zijn leven op aarde mocht aanwijzen. Zonder Hem is je leven een en al ellende een oordeel, met Hem is je leven geweldig en wordt het alleen maar mooier. Bereid je zo voor op de viering van het heilig Avondmaal volgende week.
AMEN