ORDE VAN DIENST
Votum
Vrede/Zegengroet
Psalm 119:63,64
Lezing van Gods wet (Deut 5)
Psalm 34:5,6
Gebed
Schriftlezing: Spreuken 2:10-3:8
Mattheus 7:24-29
Psalm 94:4-7
Tekst: Spreuken 3:5-8
Verkondiging van het evangelie
Psalm 49:1,3,5
Dankgebed
Collecte
Gezang 27:4,5,9
Zegen
Geliefde gemeente van onze Here Jezus Christus, broeders en zusters, jongens en meisjes
Wijsheid waarvoor heb je dat nu nodig? Mensen geven daarop verschillende antwoorden. Je kunt wijs willen zijn om in aanzien bij anderen te zijn. Je kunt wijs willen zijn om een bepaald beroep of een bepaalde positie goed vorm te kunnen geven. Om vakbekwaam te zijn. Er zou nog veel meer te noemen zijn. In het tweede deel van Spreuken 2 wordt iets anders genoemd waarom we de echte wijsheid nodig hebben. De wijsheid die ontspringt en groeit vanuit de diepe eerbied voor de HERE en Zijn Woord. Wijsheid die je niet van jezelf hebt maar die je leert van God. Door de Geest die je de liefde en het open hart voor Christus en Zijn Woord wil geven.
De vorige keer hebben we gelezen tot hoofdstuk 2:9. Wat daarna volgt laat een heel belangrijke reden zien waarom wij de wijsheid die van God komt zo nodig hebben. Dat heeft alles te maken met de invloed die vanuit andere mensen om ons heen op ons afkomt. Een invloed die ons eigen zondige hart aanspreekt. We hebben wijsheid van God nodig om tegen die invloed weerstand te kunnen bieden. Kijk maar eens mee hoe juist die invloed van anderen op ons hier benadrukt wordt.
We hebben Gods wijsheid nodig die ons verstand en hart vormt om van de boze (verkeerde) weg te redden:
Van de man die verkeerde dingen spreekt - allerlei invloed om verkeerde ideeën binnen brengen
Van hen die de rechte paden verlaten - invloed om anders te leven en te denken dan we in Gods
Woord lezen
Van hen die op dwaalwegen gaan - om mensen te volgen in een leven dat van Gods wil dat
van God wil afleidt
Van de vrouw die je wil verleiden - alle invloed om op seksueel terrein losser te leven
Positief hebben we Gods wijsheid nodig om juist op de goede weg te gaan waarop je voor altijd toekomst hebt. Wie deze weg niet gaat, komt niet op de weg die naar het echte goede leven gaat. Dan mis je voor altijd dat leven. Dan sta je buiten de verlossing van de zonden door Christus. Het is dus echt van het grootste belang om wijs te willen zijn.
Toch vinden wij dat vaak moeilijk. We hebben nog zoveel last van onszelf en van andere mensen om ons heen. We vinden onszelf vaak nog te wijs. We gaan nog te vaak af op wat andere mensen zeggen. Als ik het zo voel of denk, als veel mensen om mij heen zo voelen en denken dan kun je daar toch op vertrouwen? Wij hebben in ons om te koersen op onze eigen gevoel en ons eigen verstand. Het moet toch kunnen dat ik wel in Christus geloof voor mijn verlossing maar voor het gewone leven van maandag tot en met zaterdag God tussen haakjes zet? Dat ik in het gewone leven afga op wat mensen en wat ikzelf voel en denk? Wij als mensen zijn toch niet gek? Dit zijn vragen die alles met onze tekst te maken hebben. Laten we samen zien wat de HERE ons hierover leert. Om juist Zijn onderwijs echt ter harte te nemen. Ik verkondig jullie het Woord van God onder het volgende thema:
WEES NIET EIGENWIJS
1. Dat ben je
2. Leer het af
Eigenwijs. Dat is iets dat bij ons diep in ons bloed zit. Ons hart is na de zondeval eigenwijs. Wij willen het op onze eigen manier doen. Niet op Gods manier. Daarom at de mens in het paradijs van de verboden boom van kennis van goed en kwaad. De dingen doen op onze eigen manier en niet op de manier die de HERE ons geleerd heeft, heeft ons tot mensen gemaakt die op onze eigen wijsheid steunen. Wij willen onszelf zijn en denken en doen zoals wij dat in onze wijsheid zien. Wij kijken daarbij uit onszelf niet verder dan de neus zoals het volgens ons in de schepping mogelijk is. Zeker in onze tijd. Zelfs als we alle mogelijkheden die er in de schepping zouden zijn in rekening zouden brengen en niet verder kijken, zijn we nog eigenwijs. Dan kijken we niet verder dan onze neus lang is en er is zoveel meer! Er is de HERE die God is. Die zoveel meer weet, zoveel meer is dan de hele schepping samen. Hij is het die door Zijn Woord, door wat Hij gezegd heeft de hele schepping gemaakt heeft. Hij staat er zo ver boven, Hij is zoveel meer. Bij Hem is zoveel meer wijsheid te vinden dan er in de schepping te vinden is.
Het is de ene God die in Zijn wijsheid zegt: “steun niet op uw eigen inzicht”. Bedenk hierbij dat het hier een vader is die zijn zoon onderwijs geeft. Dat is maar geen menselijk onderwijs. Wat is namelijk bij deze vader de bron van de wijsheid die hij aan zijn zoon doorgeeft. Dat is de diepe eerbied voor de HERE. Het ontzag voor Hem als de enig levende God. Hij wil juist de wijsheid van God aan zijn kind, aan de mensen die hem lief zijn doorgeven. Het is dus zo dat de wijsheid en kennis van God hier met ons eigen inzicht vergeleken worden.
Dan wordt hier in het Hebreeuws in vers 5b een woord gebruikt dat letterlijk leunen betekent. Wanneer je op iets leunt is het dat andere wat jou omhoog moet houden. Wanneer dat waar je op leunt, waar je jouw steun zoekt om niet te vallen het is waarop je bouwt moet je er zeker van zijn dat dit waarop je leunt, steunt je gewicht kan dragen. Je vertrouwt op dat andere buiten jou dat het sterk genoeg is.
De Heilige Geest maakt hier duidelijk dat mijn eigen inzicht daar niet geschikt voor is. Als ik en jij op onze eigen gevoelens, soms ook onderbuikgevoelens of op onze eigen gedachten en ons eigen verstand bouwen, komen we bedrogen uit. Bij dit beeld past heel goed wat de Here Jezus aan het einde van de Bergrede zegt. Hij heeft als de Zoon van God het onderwijs gegeven dat bij het Koninkrijk van God hoort. Hij geeft dat onderwijs met gezag omdat Hijzelf God is, omdat Hij als mens alleen maar het onderwijs van de hemelse Vader doorgeeft. Dan lezen we in Mattheus 7 aan het einde van dat onderwijs het volgende: “Een ieder nu, die deze mijn woorden hoort en ze doet, zal gelijken op een verstandig man, die zijn huis bouwde op de rots. En de regen viel neer en de stromen kwamen en de winden waaiden en stortten zich op dat huis, en het viel niet in, want het was op de rots gegrondvest. En een ieder, die deze mijn woorden hoort en ze niet doet, zal gelijken op een dwaas man, die zijn huis bouwde op het zand. En de regen viel neer en de stromen kwamen en de winden waaiden en sloegen tegen dat huis, en het viel in, en zijn val was groot.”vs 24-27
Bouwen op ons eigen inzicht is bouwen op zand. Bouwen op mijn eigen gedachten en gevoel is niet bestand tegen Gods oordeel. Toch is het zo vaak zo dat we wijs zijn in eigen ogen. Zie vers 7. Dat zie je in de geschiedenis na de zondeval steeds weer. Ook in de kerk, ook onder Gods volk. Ik geef daarvan een paar voorbeelden vanuit de Bijbel.
a. Bij de zondeval. Gods wijsheid is dat er niet van de ene boom van kennis van goed en kwaad gegeten mag worden. Dat is ook helemaal niet nodig. Er is een overvloed aan voedsel aan de andere bomen.
b. De mens heeft Gods belofte gekregen. Is ook duidelijk gewaarschuwd. Toch blijven ze op hun eigen gedachten vertrouwen. Maken ze volgens eigen gedachten goden en godsdiensten. Alleen Noach en zijn familie blijft over als mensen die op de HERE en Zijn Wijsheid bouwen. Hoe Noach de mensen ook aanspreekt toch moet de HERE tot deze conclusie komen: “En de HEERE zag dat de slechtheid van de mens op de aarde groot was, en dat al de gedachtespinsels van zijn hart elke dag alleen maar slecht waren. Toen kreeg de HEERE er berouw over dat Hij de mens op de aarde gemaakt had, en het bedroefde Hem in Zijn hart.” Gen 6:5,6 vgl 8:21
c. Je zou denken dat we onze eigenwijsheid door de praktijk van het leven wel kwijt waren geraakt. Je ziet hoe diep de eigenwijsheid in ons leven zit. Wanneer na de zondvloed de mensheid weer flink is gegroeid, is het moment gekomen dat we ons als mensen over de wereld volgens Gods opdracht moeten gaan verspreiden. Om al meer de hele aarde onder de mens als Gods beeld tot ontwikkeling te brengen. De HERE herinnert daaraan. Wat doen wij als mensen? Wij weigeren en gaan bij Babel een toren die tot de wolken moet komen bouwen. Een echte wolkenkrabber die moet laten zien dat wij echt wel net zo wijs en eigenlijk wijzer dan de HERE zijn. Wat zijn wij een arrogante, eigenwijze mensen die denken wijzer en machtiger dan de Schepper van alle dingen te zijn.
d. Ook als we naar de aartsvaders en het volk Israël zouden kijken, zijn er veel voorbeelden van eigenwijsheid dat in feite ongeloof zijn. Ik ga hier nu aan voorbij en noem nog een voorbeeld uit het Nieuwe Testament. Het evangelie van Christus, het goede nieuws dat Christus Zijn leven voor zondaren uit alle volken gebracht heeft, is in Galatië verkondigd. Heel duidelijk is in Christus naam verteld dat gelovigen uit de Joden en de andere volken samen Christus gemeente zijn. Met grote verschillen in achtergrond en kennis toch samen kerk van Christus. Heel duidelijk is ook geworden dat de besnijdenis niet meer nodig is en ook de voedselvoorschriften vervallen zijn. Je kunt echt samen eten en gemeente zijn zonder je aan die voorschriften in het Oude Testament op dit punt te houden. Dan komen er mensen die zeggen dat dit toch moet en dat mensen uit de andere volken zich daaraan ook moeten houden om echt bij Christus gemeente te horen. Dat is eigen wijsheid en niet de wijsheid van de Geest. Paulus maakt dan duidelijk dat alle dwaalleer die zich niet laat corrigeren door wat de Geest in Gods Woord leert eigen inzicht en wijsheid is. Daarop mogen we niet bouwen! Hoe vroom ook naar voren gebracht. Dan is het de Geest die door Paulus heel duidelijk laat zien hoe erg het is als we wel die kant van eigen wijsheid die eigenwijsheid is opgaan. Dan lezen we in Galaten 1: “Ik verwonder mij erover dat u zich zo snel afwendt van Hem Die u in de genade van Christus geroepen heeft, naar een ander evangelie, terwijl er geen ander is; al zijn er ook sommigen die u in verwarring brengen en het Evangelie van Christus willen verdraaien. Maar zelfs als wij, of een engel uit de hemel, u een evangelie zouden verkondigen, anders dan wat wij u verkondigd hebben, die zij vervloekt. Zoals wij al eerder gezegd hebben, zo zeg ik ook nu weer: Als iemand u een evangelie verkondigt anders dan wat u ontvangen hebt, die zij vervloekt.” vs 6-9
Wij hebben nodig om te zien wat eigenwijsheid en steunen op je eigen inzicht is. Dat is steunen op je eigen gebrekkige kennis. Hoe slim je ook bent, hoeveel je ook weet. Al sla je al de kennis van de hele mensheid op in een computer dan nog is het zo gebrekkig tegenover de totale en volledige kennis die er bij de HERE is. Dat doet me denken aan Job die het op een bepaald moment beter denkt te weten als de HERE. Dan komt Gods antwoord in de hoofdstukken 38-41. Dan zegt de HERE tegen Job die op een bepaald moment vindt dat hij het beter weet als de HERE o.a. dit: “ Waar waart gij, toen Ik de aarde grondvestte? Vertel het, indien gij inzicht hebt! Wie heeft haar afmetingen bepaald? Gij weet het immers! Of wie heeft over haar het meetsnoer gespannen? …… Kunt gij uw stem tot de wolken verheffen, zodat een stroom van water u bedekt? Kunt gij de bliksemen uitzenden, zodat zij heengaan en tot u zeggen: Hier zijn wij? Wie heeft wijsheid gelegd in de donkere wolken of wie heeft inzicht verleend aan de grillige wolkengevaarten? Wie telt de wolken met wijsheid af”. 38: 4,5 …… 34-37
Zelfs Job die als de grootste gelovige van die tijd door de HERE wordt genoemd, is niet immuun voor eigen, zondige wijsheid die vanuit ons hart komt na de zondeval. De mens wordt als een zondaar geboren en in zijn hart zit het om op eigen wijsheid en inzicht te vertrouwen en zo eigenwijs te zijn. We hebben dat af te leren. Dat is deel van de echte bekering tot God. Hoe leren we dit af en wat geeft ons het dat we niet op eigen inzicht en gevoelens varen? Velen zullen zeggen dat je dan zoveel moet opgeven en dan vinden ze het leven eigenlijk niet meer waard om te leven. Ze denken dat je ziek wordt, bekrompen, mismaakt wordt door een leven van Gods wijsheid zoals dit in de Bijbel als Gods Woord tot ons komt. Hoe is dat nu echt? We letten daarop in het tweede punt.
2. Leer het af.
Hoe leer ik mijn eigenwijsheid die juist bekrompenheid en misleiding is af? Het antwoord dat de Geest in onze tekst geeft, is dat we daarvoor op de HERE met ons hele hart hebben te vertrouwen. Hem hebben te kennen in al onze wegen. Wat betekent dat en hoe doe je dat?
Let er dan in de eerste plaats op dat we ons vertrouwen dus hebben weg te halen bij onszelf en dat op Christus, op de HERE hebben te stellen. Let er ook op dat het dan maar niet gaat om dat voor een deel van je leven te doen. Of op bepaalde terreinen van het leven. Nee, het gaat er om dat je voor alles in je leven je vertrouwen op de HERE stelt. Dat je vanuit Christus dragen van onze schuld en zonden nederig vraagt: HERE wat is uw wijsheid, wat is de waarheid, hoe wilt u dat ik leven zal. Christus is de God en Verlosser voor het hele leven. Dat vinden we vaak moeilijk. We houden zo graag nog een deel van ons leven, van ons hart voor onszelf. Waar we dan nog dingen kunnen koesteren waarvan we wel weten dat die niet zijn zoals de HERE die wil. We hebben dan vaak een excuus door te zeggen: Ik leef voor het grootste deel met de HERE. Dan is het toch niet zo erg dat ik nog een klein beetje voor mezelf houdt. Een paar dingen die ik moeilijk kan loslaten. De Here zegt hier: Doe dat niet! Dat zijn zonden en let er eens op hoe Christus werkelijk Zijn hele leven gegeven heeft om jou te verlossen. Hij heeft recht op ons hele leven. Als we een zondig stukje in ons leven koesteren en daar niet tegen strijden dan roepen we Gods straf nog altijd over ons leven uit. Daarbij komt ook dat zo’n deel voor jezelf, een eigen stuk zondige leven altijd weer meer invloed zoekt in je leven. Altijd weer zich uitbreidt. Het is ook daarom dat de Heilige Geest door Paulus dit laat weten: “Uw roem deugt niet. Weet u niet, dat een weinig zuurdeeg het gehele deeg zuur maakt? Doet het oude zuurdeeg weg, opdat u een vers deeg moogt zijn; u bent immers ongezuurd. Want ook ons paaslam is geslacht: Christus.” 1 Kor 5: 6,7
Dat betekent dat we ons hele leven steeds weer hebben te toetsen en vanuit Gods wijsheid ons hele leven op Hem willen bouwen. Hoe doen we dat? Daarvoor hebben we dat nodig wat ons laat zien en horen wie God is, wat Hij wil, wat Hij gedaan heeft, doet en zal doen. Hoe leren we God echt kennen? Uit wat Hij ons zelf vertelt. Dus moeten we bij Zijn eigen Woord, bij de Bijbel zijn. Als het volledig betrouwbare Woord waar we op kunnen bouwen en waardoor de HERE zelf ons aanspreekt en ons wijs wil maken. Heel duidelijk lezen we dat in 1 Tim 3:14-17: “Blijf gij echter bij wat u geleerd en toevertrouwd is, wèl bewust van wie gij het hebt geleerd, 15en dat gij van kindsbeen af de heilige schriften kent, die u wijs kunnen maken tot zaligheid door het geloof in Christus Jezus. 16Elk van God ingegeven schriftwoord is ook nuttig om te onderrichten, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de gerechtigheid, 17opdat de mens Gods volkomen zij, tot alle goed werk volkomen toegerust.”
Je ziet hier ook hoe praktisch de Bijbel bedoeld is. De Geest heeft Gods Woord ons op schrift gegeven om echt in het gewone leven te gebruiken om voor en met Hem te leven. Zij kunnen ons wijs maken tot zaligheid. Wat dat betekent daarop kom ik zo terug. Wat leren we o.a. als we echt naar Gods Woord luisteren met ons hart: “om weg te gaan, te wijken bij het kwaad”. Vs 7. Hoe leer je dat? Door alleen de regel of het verbod te kennen? Nee! Kijk maar in vers 7: door de vrees voor de HERE. Door het ontzag vol liefde voor Hem. Door Hem door Christus in Zijn hart te kijken en te zien dat Hij zelfs Zijn Zoon voor ons heeft willen geven. Wie die liefde echt ziet, wil het kwaad niet doen. Je baalt als je God in Zijn liefde verdriet gedaan hebt. Hoe leer je nu wat goed en kwaad is? Door steeds weer te luisteren naar Gods stem. Door je leven lang vol liefde te willen toenemen in kennis van de HERE en Zijn Woord. Je wilt niet blijven hangen in een beetje kennis, niet in een kennis van alleen de grote lijnen. Je wilt de HERE in Zijn grootheid al meer kennen en zo leren te onderscheiden tussen goed en kwaad. We lezen dat o.a. in Hebreeën 5: “ Want hoewel u, gelet op de tijd, leraars zou moeten zijn, hebt u weer iemand nodig die u onderwijst in de grondbeginselen van de woorden van God. U bent geworden als mensen die melk nodig hebben en niet vast voedsel. Ieder immers die van melk leeft, is onervaren in het woord van de gerechtigheid, want hij is een kind. Maar voor de volwassenen is er het vaste voedsel, voor hen die hun zintuigen door het gebruik ervan geoefend hebben om te kunnen onderscheiden tussen goed en kwaad.” vs 12-14
Echt luisteren je leven lang naar de HERE om eigenwijsheid af te leren en Gods wijsheid al meer je leven te laten vullen, is ook heel goed voor je leven. Ook dat zien we in onze tekst. We lezen er de volgende opvallende woorden: “het zal medicijn zijn voor uw vlees, en lafenis (verfrissing HSV) voor uw gebeente.”
Vertrouwen op de HERE in je hele leven is medicijn. Dat klinkt ons gek in de oren. Toch laat het zien dat de HERE ons Zijn Woord, het evangelie gegeven heeft tot genezing. Wie heeft geleerd op Christus zijn of haar leven te bouwen, weet dat de dood je er niet onder kan krijgen door Christus werk. Wie ziek wordt, wie heel veel moeilijke dingen in eigen leven moet meemaken, kan heel verdrietig zijn en toch mag je het in Gods hand leggen. Je mag in je verdriet en zorgen weten dat deze dingen niet het laatste woord hebben. In die zin mag je ontspannen leven. Dat lukt lang niet altijd maar wie op de HERE bouwt kan dat wel doen. In Gods hand kunnen we alles laten en dan weten dat het goed komt met je leven. We hoeven niet in stress en spanning te leven. Wie eerlijk en oprecht om vergeving vraagt, weet dat de HERE vergeven heeft en dat je je schuld niet hoeft mee te torsen. Zo geeft de HERE ontspanning die goed voor je leven, ook voor je lichaam is. Toch is het zo dat ziekte en zwakheid ons allemaal naar de dood brengen. Ook dan belooft de HERE dat wie op Hem vertrouwt door Hem op de rechte weg gaat. De weg die wijs maakt tot zaligheid. Het is wijs als je op Gods weg gaat. Die brengt je door Christus werk en offer juist daar waar er altijd genezing is en waar ziekte en dood je niet meer kunnen bereiken. Die brengen je op de nieuwe aarde waar je eet van de boom van het leven, waar je door Christus het medicijn krijgt dat je immuun maakt voor ziekte en dood. Dat lezen we in Openbaring 22 zo: “Midden op haar straat (van het Nieuwe Jeruzalem JRV) en aan weerszijden van de rivier staat het geboomte des levens, dat twaalfmaal vrucht draagt, iedere maand zijn vrucht gevende; en de bladeren van het geboomte zijn tot genezing der volkeren. En niets vervloekts zal er meer zijn. “ vs 2.3a
Leven met en vertrouwen op de HERE is zo goed. Leven en vertrouwen op Christus en niet op mijn eigenwijze ik is zo heerlijk want het geeft toekomst voor mijn hele persoon. Voor lichaam en ziel. Heerlijk om de HERE te kennen en om bij Christus werk te ontspannen en wijs te worden tot eeuwige redding en eeuwig leven.
Jij blijft toch niet eigenwijs? Jij laat je toch wel door de Geest brengen bij de HERE om in alles op Hem te bouwen? Wie op zichzelf bouwt heeft geen toekomst, wie op de HERE bouwt leeft en blijft leven.
AMEN